20 vragen over de kosten van je echtscheiding - rechtsbijstand

Mirjam Timmerman

We beantwoorden 20 vragen over de kosten van je echtscheiding zodat je alles weet over rechtsbijstand en wat een scheiding kost in 2023. Voor de kosten van je echtscheiding kunnen wij bij de overheid een vergoeding voor je aanvragen. Dat heet rechtsbijstand. Je inkomen en vermogen moeten dan onder een bepaalde grens liggen. Wordt de vergoeding toegekend? Dan hoef je voor je hele scheiding alleen een eigen bijdrage te betalen. Hoe laag die eigen bijdrage is, en hoe je de vergoeding kunt aanvragen lees je hieronder.

Rechtsbijstand in het kort

Heel kort komt het hier op neer: verdiende je 2 jaar geleden minder dan €44.000,- bruto (als je minderjarige kinderen hebt) of €30.700,- bruto (als je geen minderjarige kinderen hebt), dan is de eigen bijdrage die je moet betalen voor je scheiding maar € 61,- of € 121,-. Hieronder leggen we je precies uit hoe het werkt en wat je mogelijkheden zijn. En wil je de rechtsbijstand gelijk aanvragen? Laat ons het aanvraagformulier dan even voor je invullen. Vraag het op via ons contactformulier.

Wat is rechtsbijstand?

De term rechtsbijstand wordt op meerdere manieren gebruikt en wekt dus wel eens wat verwarring. Vaak denken mensen dat rechtsbijstand een verzekering is, of de gratis hulp die je van een advocaat kan ontvangen. Dat klopt allebei, maar er is nog een derde betekenis. En dat is waar we het nu over hebben.

Rechtsbijstand is de vergoeding die je van de overheid krijgt voor de kosten van je echtscheidingsprocedure.

Wat is gesubsidieerde rechtsbijstand?

Gesubsidieerde rechtsbijstand is hetzelfde als rechtsbijstand. De term rechtsbijstand wordt vaak als afkorting gebruikt van gesubsidieerde rechtsbijstand.

Wat is een toevoeging?

We noemen het een toevoeging als je gesubsidieerde rechtsbijstand krijgt. Dus toevoeging, rechtsbijstand en gesubsidieerde rechtsbijstand zijn eigenlijk allemaal termen voor hetzelfde, namelijk de vergoeding van de kosten voor een juridische procedure, zoals in dit geval, een echtscheidingsprocedure.

Waarom geeft de overheid rechtsbijstand?

De overheid wil graag dat iedereen toegang heeft tot de rechter. Ook als je inkomen misschien niet hoog genoeg is om een juridische procedure te kunnen betalen. Daarom geeft de overheid een vergoeding van de kosten van je scheiding. Als je inkomen en vermogen onder een bepaald normbedrag liggen kunnen wij de vergoeding voor je aanvragen. De vergoeding noemen we ook wel Rechtsbijstand.

Hoe is rechtsbijstand geregeld?

Als je inkomen en vermogen onder het normbedrag liggen, kunnen we een vergoeding van de kosten van de scheiding voor je aanvragen. We vragen dat aan bij de Raad voor Rechtsbijstand. Zij zijn door de overheid aangesteld om te beslissen op de rechtsbijstandsaanvragen. De Raad voor Rechtsbijstand checkt je inkomen bij de Belastingdienst.

Hoe werkt het aanvragen van rechtsbijstand?

  • Stap 1: Liggen je inkomen en vermogen onder het normbedrag?
  • Stap 2: Vul het aanvraagformulier in
  • Stap 3: Wij dienen je aanvraag in bij de Raad voor Rechtsbijstand
  • Stap 4: De Raad voor Rechtsbijstand controleert je inkomen en beslist of je de vergoeding krijgt
  • Stap 5: Je ontvangt een brief van de Raad voor Rechtsbijstand met het bedrag van je eigen bijdrage
  • Stap 6: Je ontvangt een factuur voor de eigen bijdrage
  • Stap 7: We regelen de volledige scheiding voor je

Kom je in aanmerking voor rechtsbijstand?

Ieder jaar stelt de overheid nieuwe normbedragen vast. Verdien je minder dan het normbedrag? En is ook je vermogen lager dan het normbedrag? Dan kunnen we rechtsbijstand voor je aanvragen bij de Raad voor Rechtsbijstand. De Raad voor Rechtsbijstand checkt je inkomen bij de Belastingdienst. Omdat de Belastingdienst alleen gegevens kan aanleveren van 2 jaar geleden, gaat het om je inkomen en vermogen van 2 jaar terug.

Is er een peiljaarverlegging mogelijk bij rechtsbijstand?

Stel dat je inkomen op dit moment lager is dan 2 jaar geleden. En je daardoor wél onder de normbedragen valt, terwijl dat met je inkomen van 2 jaar gelden niet zo zou zijn. Dan kunnen we een peiljaarverlegging voor je aanvragen bij de Raad voor Rechtsbijstand. De Raad gaat dan uit van je huidige inkomen, in plaats van dat van 2 jaar geleden. We helpen je wel even met het invullen van het peiljaarverleggingsformulier.  Dit is een link naar het formulier peiljaarverlegging 20242. En met deze link kan je de toelichting de peiljaarverlegging nalezen op de site van de Raad voor Rechtsbijstand. Maar maak het jezelf niet te moeilijk. Wij helpen je graag even met invullen.

Wat zijn de normbedragen voor het inkomen?

Welk normbedrag er voor jou geldt hangt af van de vraag of je minderjarige kinderen hebt. Ze hoeven niet bij jou te wonen.

  • Heb je minderjarige kinderen? Dan is het normbedrag € 44.000,- bruto. Dus als je 2 jaar geleden minder verdiende dan € 44.000,- bruto, dan kunnen we de vergoeding voor je aanvragen. Je moet uitgaan van je eigen inkomen. Niet dat van je partner. En ook de inkomens niet bij elkaar optellen.
  • Heb je geen kinderen, of zijn je kinderen ouder dan 18? Dan is het normbedrag € 30.700,- bruto. Verdiende je 2 jaar geleden minder dan dat bedrag, dan kunnen we rechtsbijstand voor je aanvragen. Ook hier geldt: ga uit van je eigen persoonlijke inkomen. Niet dat van je partner. En je hoeft jullie inkomens ook niet bij elkaar op te tellen.

Wat als je partners inkomen wél onder het normbedrag valt en dat van jou níet?

Als jouw inkomen hoger is dan het normbedrag, en dat van je partner niet, dan kunnen we voor jou geen vergoeding aanvragen en voor je partner wél. En andersom. Dus ga altijd uit van je persoonlijke inkomen. Het kan dus zo zijn dat jullie beiden een vergoeding kunnen aanvragen, of 1 van jullie, of jullie allebei niet. Zo weet je vooraf duidelijk wat de kosten van de scheiding zullen zijn.

Als je samen van 1 inkomen leeft, kan je dan rechtsbijstand aanvragen?

Soms is het zo dat je allebei leeft van 1 inkomen. Dan kunnen we voor de partner die niet zelf het inkomen ontvangt een vergoeding van de kosten aanvragen. Het persoonlijke inkomen wordt dan beschouwd als € 0,-. Dit is onafhankelijk van de hoogte van het inkomen van de andere partner. Dus je kan bijvoorbeeld tijdens het huwelijk samen een hoog inkomen hebben, maar toch recht hebben op een vergoeding rechtsbijstand.

Wat zijn de normbedragen voor het vermogen?

Niet alleen het inkomen is bepalend voor de vraag of je wel of niet recht hebt op rechtsbijstand. Ook het vermogen is van belang. Had je twee jaar geleden minder vermogen dan € 31.747,- dan val je onder het normbedrag voor vermogen en kunnen we rechtsbijstand voor je aanvragen. De woning waar je in woont moet je niet meetellen met dit bedrag. Je kan dus bijvoorbeeld in een woning wonen van een paar ton, en toch onder de grens voor het vermogen vallen. Of je wel of niet kinderen hebt maakt voor het normbedrag van het vermogen niet uit. De verdeling van je vermogen (inclusief woning) heeft wel effect op de aanvraag. We noemen dat het 'resultaat'van de scheiding.

Wat is de resultaatbeoordeling bij rechtsbijstand?

Een derde punt waar de Raad voor Rechtsbijstand naar kijkt is het ‘resultaat’ van de scheiding. Dat is een vervelend woord voor een financieel begrip. De Raad noemt dit de resultaatbeoordeling. Als je door de financiele verdeling bij de scheiding meer overhoudt dan € 16.874 dan kan de vergoeding die je eerder hebt ontvangen alsnog worden teruggedraaid. Resultaat bij een scheiding gaat alleen over de financiele verdeling. Tijdens het overleg over de scheiding nemen we dit met jullie door.

Alle normbedragen voor rechtsbijstand op een rij

  • Je inkomen mag niet hoger zijn dan € 30.700,- (zonder kinderen) of € 44.000,- (met kinderen)
  • Je vermogen mag niet hoger zijn dan € 31.747,-
  • Het ‘resultaat’ van de scheiding mag niet hoger zijn dan € 18.476,-

Waar vind je het aanvraagformulier voor de vergoeding rechtsbijstand?

Het aanvraagformulier waarmee we de vergoeding voor je kunnen aanvragen kan je bij ons opvragen via ons contactformulier. Wij vullen het graag voor je in. Ook als je in het buitenland woont is het makkelijk als we je even helpen. Dus neem even contact met ons op en vraag of wij je rechtsbijstand voor je kunnen aanvragen. En heb je al een account in de echtscheidingsapp? Dan kom je vanzelf langs het aanvraagformulier.

Hoe hoog is de eigen bijdrage?

Als je de vergoeding krijgt toegekend, laat de Raad voor Rechtsbijstand je gelijk weten hoe hoog het bedrag is dat je zelf nog moet betalen aan de scheiding. Dat heet de eigen bijdrage. Er zijn twee bedragen voor de eigen bijdrage. Welke voor jou van toepassing is bepaalt de Raad. Zij kijken daarvoor naar de hoogte van je inkomen. Het bedrag van de eigen bijdrage is € 61,- of € 121,-. De Raad laat je weten welk bedrag voor jou geldt. Je ontvangt daarvoor een factuur. De hele scheiding is dan betaald. Het grootste deel door de overheid, en een klein deel door jou.

De hoogte van de eigen bijdrage is € 61,- of € 121,-

Wat kost de scheiding als je geen rechtsbijstand krijgt?

Zonder rechtsbijstand hebben wij 1 vast bedrag voor de volledige scheiding en dat is € 895,-. Dit is voor de hele scheiding en daar komen geen kosten meer bij. Alle genoemde prijzen zijn per persoon. Dit dien we omdat het vaak zo is dat de ene partner wél rechtsbijstand krijgt en de ander niet. Zo kan je makkelijk vooraf bepalen wat de totale echtscheidingskosten worden. Even een rekenvoorbeeld: Jij krijgt de vergoeding van de kosten toegewezen met een eigen bijdrage van €61,-. Je partner verdient te veel voor de vergoeding. Voor je partner zijn de kosten dan € 895,-. De scheiding voor jullie samen kost dan in dit geval: € 895,- + €61,- = € 956,-. Hoe jullie deze kosten verdelen kunnen jullie natuurlijk zelf bepalen. Een ander voorbeeld: jullie krijgen beiden de vergoeding van de kosten met en eigen bijdrage van € 61,-. De volledige scheiding kost dan € 122,-. Het is ook mogelijk dat jullie beiden de vergoeding krijgen maar dat de eigen bijdage verschillend zijn, bijvoorbeeld €61,- en €121,-. Hiermee komen de totale kosten voor de scheiding op €182,-. Of beiden een eigen bijdrage van €121,- waardoor de totale scheidingskosten €242,- zijn.

Kan je zelf de aanvraag indienen bij de Raad voor Rechtsbijstand?

Nee, dat kan niet. Een aanvraag indienen bij de Raad voor Rechtsbijstand kan alleen door een rechtshulpverlener, dus bijvoorbeeld een advocaat of mediator. Je kan dus niet zelf het aanvraagformulier indienen bij de Raad voor Rechtsbijstand. Gelukkig doen wij het graag voor je.

Hoe lang duurt de beslissing op de aanvraag rechtsbijstand?

Normaliter doet de Raad voor Rechtsbijstand er ongeveer 2 weken over om een beslissing te nemen. Dat komt omdat de Raad het inkomen nog moet checken bij de Belastingdienst, en dat duurt even. Woon je in het buitenland? Dan gaat de aanvraag meestal sneller, omdat de Raad dan je inkomen niet hoeft te checken. Je inkomensgegevens moet je dan zelf aanleveren. We helpen je daarbij.

Kan je rechtsbijstand aanvragen als je in het buitenland woont?

Ook als je niet in Nederland woont kan je aanspraak maken op de vergoeding. Omdat de scheiding in Nederland plaatsvindt heb je ook recht op de vergoedingsmogelijkheid. Mits je natuurlijk onder de normbedragen valt voor het inkomen en vermogen. Als je inkomen in een andere valuta ontvangt kan je het gewoon omrekenen naar euro’s en dan van de eerder genoemde normbedragen uitgaan. Omdat je inkomen niet bij de Nederlandse Belastingdienst bekend is vraagt de Raad om een jaaropgave of een ander bewijs van inkomen zodat ze de hoogte van je inkomen kunnen beoordelen. We helpen je hierbij.

Moet je de Nederlandse nationaliteit hebben voor rechtsbijstand?

Of je in het buitenland woont, of een andere nationaliteit hebt dan de Nederlandse, maakt voor de rechtsbijstand niet uit. Als de scheiding voor de Nederlandse rechtbank komt, dan is er rechtsbijstand mogelijk (mits je voldoet aan de normbedragen). Dus ook als bijvoorbeeld je partner nog nooit in Nederland is geweest, en niet de Nederlandse nationaliteit heeft, dan is er toch een mogelijkheid tot vergoeding van de kosten.

Je weet niet zeker of je onder de normbedragen valt?

Als je inkomen rond de normbedragen schommelt en je weet niet helemaal zeker of je wel of niet in aanmerking kunt komen voor de vergoeding? Dan kunnen we de vergoeding gewoon voor je aanvragen. Er zitten namelijk helemaal geen verplichtingen aan de aanvraag. Krijg je de vergoeding bijvoorbeeld niet, en wil je daarom de scheiding nog even niet starten, dan is dat helemaal prima. Je zit nergens aan vast. De aanvraag geeft geen verplichtingen.

Ga je een verplichting aan door de aanvraag rechtsbijstand?

Rechtsbijstand aanvragen verplicht je verder tot niets. Je zit nergens aan vast. Heb je de aanvraag gedaan, en toegewezen gekregen, maar gaat de scheiding toch niet door, of wil je het uitstellen. Dan is er niets aan de hand. We melden aan de Raad dat je geen gebruik gaat maken van de vergoeding. Mocht je later toch wél beslissen dat de scheiding doorgaat. Dan kan je binnen een bepaalde termijn alsnog gebruik maken van de eerder aangevraagde vergoeding. Of we vragen het opnieuw voor je aan. Geen verplichtingen dus.

Hercontrole door de Raad voor Rechtsbijstand

Soms doet de raad voor Rechtsbijstand 2 jaar nadat je de vergoeding hebt ontvangen nog een hercontrole om te zien of de toevoeging wel terecht was. Daarover kan je meer lezen op de site van de Raad voor Rechtsbijstand, via deze link: hercontrole inkomen bij rechtsbijstand. Over de mogelijke gevolgen van een hercontrole door de Raad voor Rechtsbijstand zullen we in een latere blog terugkomen.

Heb je vragen?

Neem dan even contact met ons op. Je kan mailen, of bellen. Vanuit het buitenland kan je ons ook makkelijk bereiken via whatsapp business.


Foto door Christina Morillo via pexels