Heeft een kind bij scheiding een stem?

Marieke Lips

De belangen van het kind tijdens een echtscheidingssituatie worden nog wel eens uit het oog verloren. Heeft een kind bij een scheiding eigenlijk wel een stem? Wordt er naar het kind geluisterd? Een pleidooi voor een preventieve aanpak. Geschreven door Kindbehartiger Marieke Lips.

Als Kindbehartiger en professioneel begeleider en belangenbehartiger van kinderen in een scheidingssituatie, zowel tijdens als na de scheiding, worden er wekelijks casussen onder mijn aandacht gebracht. De ene keer wordt de begeleiding als preventief middel ingezet. De andere keer vooral om het verdriet en de effecten van de scheiding zoveel mogelijk te verzachten. Ik zou bij uitstek willen pleiten voor een preventieve aanpak. Zo kan begeleiding in een zo vroeg mogelijk stadium worden ingezet. Kinderen kunnen zo eerder maatwerk ondersteuning krijgen en eerder hun stem laten doorklinken. De stem van ieder kind is immers de sleutel naar een onbezorgde toekomst. Aan de voorkant kan veel worden voorkomen en kan de door kinderen opgedane ervaring in perspectief worden geplaatst. Dit in het belang van hun verdere ontwikkeling.

Eenvoud en structurele oplossingen

De wensen van een kind kunnen al in een vroegtijdig stadium achterhaald worden. Wanneer ouders zich hiervan bewust worden, kan de scheiding veel meer op een harmonieuze wijze worden uitgewerkt. Juist doordat invulling wordt gegeven aan de wensen van het kind. Kinderen hebben een pure blik op de wereld. Zij hebben geen vooroordeel en zij hebben een simpele visie op de, voor ons als volwassenen, meest ingewikkelde situaties. Voor ouders lijken de uitingen van een kind soms naïef. Dus wordt er tegen een kind gezegd: “jij snapt het nog niet, jij bent hier nog te jong voor of bemoei je er maar niet mee”.

Luisteren

Wanneer ouders echter goed leren luisteren naar wat het kind echt zegt, kan worden geconcludeerd dat die simpele uitingen van het kind bij uitstek de sleutel kunnen zijn naar de oplossing rondom de scheiding; maak het elkaar niet zo moeilijk, communiceer gewoon met elkaar, praat ook met ons en luister naar ons, maak geen ruzie om dingen die er niet meer toe doen en los de situatie op zodat de nieuwe thuissituatie draaglijk wordt voor iedereen. Dat is alles wat wij willen! De kunst is dan voor beide ouders om de eigen emoties te leren loslaten en over de eigen woede en frustraties heen te kunnen stappen. Pas dan gaat er een wereld open, die de wereld heet van eenvoud en structurele oplossingen in het belang van ieder kind en waarbij bewust ouderschap centraal staat.

Juridische wereld

Tot mijn verbazing lijkt de wereld van eenvoud en structurele oplossingen met maatwerk soms mijlenver van ons gezond verstand verwijderd te zijn. Niet alleen bij ouders, maar ook binnen het juridisch proces. Zo kreeg ik enige tijd geleden een uitspraak van een rechter onder ogen. In de uitspraak werd zwart – wit uiteen gezet hoe een begeleide omgang eruit moest gaan zien voor een periode van zes maanden; eerste twee maanden 1 uur per week, derde en vierde maand 2 uur per week, de maanden erna 4 uur per week en dan onbegeleid verder. Geen enkele uiting van maatwerk en alleen maar kwantitatieve mededelingen. Waar komen de hechtingsperiode en de ontwikkelingsfase van het kind aan bod? Waar zijn de belangen en wensen van het kind tot uiting gebracht? Heeft er een gesprek met het kind plaatsgevonden? Op alles kon ‘niet of nee’ worden geantwoord. Ik vraag mij bij dit soort zaken af hoe het toch kan dat een uitspraak wordt gedaan, terwijl op geen enkele wijze geluisterd is naar het kind. Hoe jong een kind ook is, luisteren naar een kind is essentieel, want ieder kind heeft een stem die geborgd moet worden en door de juiste professional vertaald kan worden naar het juridisch speelveld.

Kinderparticipatie

Mijns inziens zou ieder kind recht hebben op maatwerk ondersteuning en een luisterend oor. De Kindbehartiger is er bij uitstek voor kinderen en als verbindende schakel binnen het systeem dat zich rondom kinderen in een scheidingssituatie beweegt. Preventief, maar dus ook gedurende het juridisch proces. De Kindbehartiger kan vanuit de opgedane ervaring en expertise in de omgang en gespreksvoering met kinderen alsmede ten aanzien van het scheidingsproces de stem van het kind centraal zetten en middels rapportage vertolken naar ouders, belanghebbenden en het juridisch speelveld. Op deze wijze wordt kinderparticipatie voorop gezet bij een scheiding, maar wordt kinderen tevens bescherming geboden voor de kwetsbare positie waarin zij zich bevinden. De stem van het kind verdient het te worden geborgd, terwijl tegelijkertijd ieder kind het verdient om zo lang mogelijk kind te kunnen zijn.

Over Marieke Lips

Marieke Lips is oprichter van de Beroepsorganisatie Kindbehartiger en Stichting Kwaliteit Kindbehartiger, bedenker van het functieprofiel Kindbehartiger en Kindbehartiger via haar eigen praktijk KidsInbetween. Door de scheiding van haar eigen ouders heeft Marieke veel ervaring met een gebroken gezin. Dankzij haar studie Nederlands Privaatrecht en een minor Jeugdrecht heeft zij een enorme passie ontwikkeld voor kinderen en hun rechten. Als jurist is Marieke betrokken geweest bij projecten rondom het Jeugdrecht, verzorgt zij lezingen en gastcolleges en schrijft zij columns. Daarnaast heeft zij het boek ‘Bekrast‘ uitgebracht over de impact van een vechtscheiding op een kind en de zoektocht om het verleden los te laten. Verder is Marieke gespecialiseerd tot Bijzondere Curator in Jeugdzaken en tot kindercoach en zet zij samen met partijen initiatieven in de markt ten behoeve van kinderen in een scheidingssituatie. Dit onder het motto ‘inspireren, verbinden, versterken‘ alsmede het feit dat ieder kind het verdient om zo lang mogelijk kind te zijn.

Meer weten?

Meer weten over Marieke Lips en haar werkzaamheden als Kindbehartiger, neem dan een kijkje op haar website: www.kidsinbetween.nl of stuur een bericht naar info@kidsinbetween.nl