Scheiden, en de kinderen dan? | 10 tips over echtscheiding en kids

In Scheiden, en de kinderen dan? geeft Patricia Tearr 10 tips over echtscheiding en de kids. In haar werk als familiemediator (MfN registermediator) richt zij zich op echtscheidingen, scheidingsconvenanten, omgangsregelingen, ouderschapsplannen, alimentaties, en verdere familieverhoudingen. Patricia is ook jarenlang werkzaam geweest in de (jeugd) hulpverlening en de gezinsbegeleiding. Hierdoor heeft ze veel ervaring met het effect van een echtscheiding op de kinderen. Meer info over kinderen en scheiden kan je ook op deze pagina vinden: wat moet er geregeld bij een echtscheiding met kinderen?

1. Heb je al aan de kinderen verteld dat jullie gaan scheiden?

   “Veel stellen maken zich zorgen om het welzijn van de kinderen. Voor, tijdens en na de scheiding. Vaak is er tussen koppels zelf al meerdere malen over ‘scheiden of niet’ gesproken. Maar het is nog niet op die manier uitgesproken en aan de kinderen verteld. Vanaf het moment dat ouders dit wel gaan doen, willen ze het graag ‘goed’ doen. Maar wat is dan nu precies ‘goed’ vragen velen zich dan ook af.
   

   Wat is het beste voor je kind?

   Vrijwel iedere ouder zegt vervolgens het beste voor de kinderen te willen, en in het belang van de kinderen te handelen. Dan komt gelijk ook die onvermijdelijke vraag; wat is nu eigenlijk precies ‘het beste’. En wat is nu precies ‘in het belang van het kind’. In deze blog wordt hier op ingegaan. Hoe kun je het beste in deze ingewikkelde situatie handelen. Wat is nu precies goed voor de kinderen. En welke rol is hierin voor de ouders weggelegd.

   Tijdens de contacten met de gezinnen die ik bezocht, zag ik dat hoogoplopende conflicten zorgden voor veel stress en verdriet bij hen. Daarom ben ik me gaan verdiepen in de mogelijkheden van mediation. Dit vanuit de stellige overtuiging dat niemand de onrust en stress van een conflict prettig vindt en dat iedereen dit zo snel mogelijk uit de wereld wil. En dat dit goed is voor ouders, maar zeker ook voor de kinderen.

   De scheiding vanuit het perspectief van de kinderen

   De meeste kinderen gaan ervan uit dat hun vader en moeder gewoon voor altijd bij elkaar blijven. Vooral jonge kinderen vinden dit zo vanzelfsprekend, dat ze er geen moment bij stilstaan dat dit misschien niet altijd zo blijft. Er verandert ineens heel erg veel als ouders uit elkaar gaan. Zeker in de eerste tijd na een scheiding hebben de meeste kinderen meer te verliezen dan te winnen:

   • Het gezin zoals iedereen dat kent valt uit elkaar
   • Ze moeten vaak wennen aan een ouder die afwezig is, maar bijvoorbeeld vaak ook aan een ouder die meer moet gaan werken en dus ook vaker afwezig is
   • Alle gewone dagelijkse dingen veranderen (samen eten, samen op stap, bij het jonge kind: een verhaaltje voor het slapen, etc.)
   • Soms ontstaan er loyaliteitsproblemen
   • Dikwijls is er minder geld te besteden
   • Er kan sprake zijn van een verhuizing
   • Er kan sprake zijn van een verandering van school
2. 
   

   1. Zo doet papa nou eenmaal altijd

      Vanaf het eerste begin van de scheiding is het erg belangrijk dat de kinderen buiten de conflicten gehouden worden. Hoe lastig dit soms ook zal zijn, een kleine (onaardige) ‘zo doet papa/mama nou eenmaal altijd’ opmerking is snel gemaakt. En toch, doe dit niet, wees eerlijk naar jezelf als je merkt dat je de neiging hebt, en als je onverhoopt toch een ‘steek onder water’ of onaardige opmerking over de ander hebt gemaakt, kom er op terug en zeg bijvoorbeeld dat je dit niet had moeten zeggen maar dat je het soms ook lastig vindt en daarom ten onrechte dus wel eens wat onaardigs zegt.
      

      Het is niet jouw schuld dat we gaan scheiden

      Sommige kinderen voelen zich vaak de schuldige van de ruzie tussen de ouders en de scheiding (ook als de ouders hier helemaal geen aanleiding toe geven). Belangrijk is om steeds weer aan het kind te vertellen dat jullie dan wel gaan scheiden, maar dat dit niet de schuld van het kind is.
      

      Is de scheiding definitief?

      Ook blijven veel kinderen na de scheiding hopen dat het wel weer goed zal komen. Dit wordt nog versterkt wanneer één van de ouders eigenlijk niet wil scheiden. En dit kan soms ook zo lijken omdat ouders (omwille van de kinderen) in eerste instantie veel gezinsactiviteiten gezamenlijk als gezin blijven ondernemen. Het is dan ook erg belangrijk dat duidelijk wordt benadrukt dat de scheiding echt definitief is. Veel ouders vinden het moeilijk om dit zo cru tegen hun kind te zeggen, omdat ze bang zijn hun kind verdriet te doen. Het kind zal echter meer verdriet hebben door valse hoop. Als het kind weet dat het definitief is, weet het waar het aan toe is en kan het de scheiding gaan verwerken, het een plekje geven en zich richten en instellen op de nieuwe situatie.
      

      Partij kiezen na de scheiding

      Het is na een scheiding ook erg belangrijk om duidelijk maken dat het kind geen keuze hoeft te maken tussen de ouders. Er moet voorkomen worden dat het kind het gevoel heeft partij te moeten kiezen. Een kind kan geen partij kiezen tussen de ouders, omdat het de liefde van allebei wil (en nodig heeft) en beide ouders geen verdriet wil doen. Een goede basis om dit alles te voorkomen is om als ouder wederom niet negatief over de andere ouder te praten naar het kind toe, of dat in het bijzijn van het kind te doen.

      Ik ben blij dat wij samen een goed ouderschapsplan hebben kunnen opstellen. Bedankt ook voor de handige tool daarvoor. Annemarie

      Balans herstellen na de scheiding

      Het is goed mogelijk dat een kind in een periode van scheiding weer terug valt in wat ‘jonger’ gedrag. Er is vaak een terugval in de ontwikkeling. Bijvoorbeeld als je kind eerst ’s nachts zindelijk was en daarna (tijdelijk) niet meer. Een kind kan makkelijk tot een jaar na de scheiding nodig hebben om weer een beetje in balans te komen. Heb hier dus begrip voor en reageer er rustig op. Als je het idee hebt dat het gedrag niet passend of erg zorgelijk is? Ga eens in gesprek met een jeugd coach van de gemeente of met bijvoorbeeld een school maatschappelijk werker. Zij kunnen je vertellen wat ‘normaal’ gedrag is en welk gedrag extra aandacht, en eventueel hulp, nodig heeft.

   2. Scheiden, en de kinderen dan?

      Voorop staat dat je als ouders beiden verantwoordelijk bent voor het welzijn van je kind. En dat je ook zelf verantwoordelijk bent voor je eigen gedrag hierin. Kijk eerst naar wat je zelf kan doen om de situatie te verbeteren. En bespreek dit daarna met je (ex-) partner. Verwacht niet altijd eerst alle veranderingen/verbeteringen van de ander.

      Wil je een gratis ouderschapsplan maken met een hele handig toepassing? Klik dan even op de link voor meer informatie: ouderschapsplan opstellen

      Haal je schouders eens op

      Kinderen zijn flexibel genoeg om met verschillen tussen ouders om te gaan. Het zijn niet de verschillen waar ze last van hebben. Het zijn de conflicten tussen de ouders om diezelfde verschillen. Dus haal af en toe (met moeite misschien) je schouders op als de ene ouder iets doet wat niet bij jouw opvoedstijl past. En gun de andere ouder iets (zonder daar iets voor terug te verwachten). Als iedere ouder dat zou doen, dan zijn er een stuk minder conflicten. En met minder conflicten hebben we blijere en gelukkigere kinderen. En dat is uiteindelijk ‘in het belang van het kind’. ”
      

      Heb je vragen of opmerkingen over je scheiding?

      Patricia wil je vragen graag beantwoorden. Laat hieronder een reactie achter. Hoe hebben jou kinderen je scheiding beleefd? Heb je nog goede tips? Of zou je juist graag willen weten hoe je in jouw specifieke situatie het beste kan handelen? We horen graag van je. Ook kan je even kijken bij veelgestelde vragen.