Scheiden van tafel en bed | wat het inhoudt en wanneer dit een slimme keuze is
Veel mensen denken bij scheiden van tafel en bed aan iets ouderwets. Toch is het anno 2026 nog steeds een actuele en vaak heel helpende manier om je huwelijk anders vorm te geven. Het biedt ruimte, rust en duidelijkheid, zonder het huwelijk definitief te beëindigen.
In dit uitgebreide artikel lees je:
- wat scheiden van tafel en bed precies betekent
- wanneer het een passende keuze is
- wat er juridisch, financieel en praktisch verandert
- welke voor- én nadelen je moet kennen
- hoe je het goed regelt
- en een praktijkvoorbeeld uit onze eigen mediationpraktijk
Bovendien kan de hele tafel en bed scheidings procedure online worden geregeld. Lees hier hoe dat werkt.
Wat is scheiden van tafel en bed?
Bij scheiden van tafel en bed blijf je getrouwd, maar jullie leven juridisch en praktisch gescheiden. De wet ziet jullie vanaf dat moment niet langer als één financieel of fiscaal geheel.
Dat betekent onder andere:
- jullie bouwen ieder jullie eigen vermogen en schulden op
- jullie hebben geen fiscaal partnerschap meer
- jullie hoeven niet samen te wonen
- verantwoordelijkheden en kosten worden gescheiden geregeld
Toch blijft het huwelijk bestaan. Daardoor blijven bijvoorbeeld:
- pensioenrechten
- nabestaandenpensioen
- bepaalde juridische zorgverplichtingen
gewoon doorlopen.
Wanneer kies je voor scheiden van tafel en bed?
Sommige situaties lenen zich bijzonder goed voor deze vorm:
1. Het huwelijk voelt nog niet voorbij, maar samenleven gaat niet meer
Wanneer emoties hoog zitten en de toekomst onzeker voelt, geeft deze vorm rust zonder definitieve breuk.
2. Je wilt de voordelen van het huwelijk behouden
Denk aan:
- nabestaandenpensioen
- fiscale voordelen
- zorgsituaties
- regelingen die je liever niet verliest
3. Religieuze of culturele redenen
Voor sommige stellen past een volledige echtscheiding niet bij hun achtergrond of overtuiging.
4. Bescherming bij financiële risico’s
Als één van jullie bijvoorbeeld schulden heeft, kan scheiden van tafel en bed de ander beschermen.
5. Tijdelijk apart wonen door omstandigheden
Bijvoorbeeld:
- mantelzorg
- werk in het buitenland
- langdurige relatieproblemen
- zoeken naar nieuwe woonruimte
Wat verandert er direct na scheiden van tafel en bed?
- jullie doen allebei eigen belastingaangifte
- partner- of kinderalimentatie wordt vastgelegd
- het vermogensregime stopt, net als bij een echte scheiding
- de gemeente registreert de wijziging in de BRP
Praktijkvoorbeeld (uit de mediationpraktijk)
Ali en Samira waren 26 jaar getrouwd en woonden al lange tijd met spanningen. Samira wilde niet direct de stap zetten naar een echtscheiding, terwijl Ali juist behoefte had aan duidelijkheid en rust. Door te kiezen voor een scheiding van tafel en bed konden ze:
- ieder financieel hun eigen leven opbouwen
- afspraken maken over de woning
- toch het huwelijk behouden vanuit religieuze overtuiging
- tijd nemen zonder druk
Na twee jaar koos Ali alsnog voor een volledige echtscheiding.
Doordat alles al netjes was afgesproken, verliep die procedure eenvoudig en zonder conflict.
Wat zijn de voordelen?
1. Het huwelijk blijft bestaan
Geschikt wanneer een volledige scheiding (nog) niet gewenst is.
2. Financiële rust en overzicht
Je voorkomt nieuwe conflicten over:
- kostenverdeling
- schulden
- inkomen
- vermogen
3. Een zachte tussenstap
Veel minder belastend dan direct volledig scheiden.
4. Belangrijke rechten blijven intact
Met name rond pensioen en nabestaandenvoorzieningen.
Wat zijn de nadelen?
1. Je bent niet volledig ‘vrij’
Je blijft juridisch partners.
2. Je moet nog steeds een officiële procedure doorlopen
Het gaat via de rechtbank, maar het kan volledig schriftelijk en online.
3. Geen standaardregeling voor toeslagen
Toeslagen en belastingvoordelen kunnen veranderen, en dat vraagt om goede afstemming.
4. Later volledig scheiden betekent een tweede procedure
Scheiden van tafel en bed is dus geen vervanger van echtscheiding, eerder een tussenstap of alternatief.
Hoe regel je het goed (stappenplan)?
1. Bespreek samen
Wat is de bedoeling?
Tijdelijk? Praktisch? Cultureel?
2. Stel een convenant ‘scheiding van tafel en bed’ op
Hierin leg je afspraken vast over:
- wonen
- financiën
- vermogen
- alimentatie
- zorg voor kinderen
- pensioen
3. Dien een gezamenlijk verzoek in bij de rechtbank
Bij Stichting Oprecht Scheiden gaat dit volledig online, zonder conflicterende advocaten.
4. Inschrijving in het huwelijksgoederenregister
Hiermee wordt de scheiding officieel.
Mini-checklist — is deze vorm iets voor jullie?
- Willen jullie duidelijkheid zonder definitieve breuk?
- Spelen er culturele of religieuze redenen?
- Is er behoefte aan financiële bescherming?
- Is één van jullie (nog) niet klaar voor echtscheiding?
- Is nabestaandenpensioen belangrijk?
- Willen jullie een periode van rust en afstand?
Als je bij 2 of meer van deze vragen “ja” zegt, is dit vaak een passende keuze. Check hier ook gelijk even wat de kosten van een scheiding zijn. En kijk ook hoe je de scheiding kan starten.
Veelgestelde vragen
Is dit hetzelfde als een proefscheiding?
Nee. Een proefscheiding is informeel. Dit is juridisch.
Moeten we een ouderschapsplan maken?
Ja, bij minderjarige kinderen altijd.
Kun je later volledig scheiden?
Ja, dat kan altijd.
Blijven pensioenrechten bestaan?
In veel gevallen wel, afhankelijk van jullie afspraken.
Kan je nog samenwonen na deze stap?
Ja, maar het huwelijk blijft ‘gescheiden van tafel en bed’ tot jullie dat opnieuw laten wijzigen.
Tot slot
Scheiden van tafel en bed is geen half-slachtige keuze — het is een bewuste vorm die rust, overzicht en duidelijkheid geeft in een onrustige periode. Het is een manier om elkaar én jezelf de ruimte te geven, zonder meteen alles definitief te maken.
Wil je rustig kijken wat dit voor jullie kan betekenen?
Bij Stichting Oprecht Scheiden leggen we het proces stap voor stap uit: helder, zorgzaam en zonder onnodige kosten.
Check hier hoe alimentatie wordt berekend
