Woede, verdriet, angst - heftig en naar. Maar je kunt ze benutten!
Bij het einde van een liefdesrelatie horen nu eenmaal pijnlijke emoties. Maar dat wist je al, als bezoeker van deze website. Zelf weet ik het uit eigen ervaring, en van mijn coachingcliënten. We hebben het over bijvoorbeeld: verdriet, boosheid, wraakgedachten, angst voor de toekomst. In de eerste plaats zijn ze heftig en naar. Maar je kunt er ook nog iets zinvols mee doen! Daarover gaat dit artikel. Op het eind geef ik concrete tips.
Nog één opmerking vooraf. Bij scheidingen gaat het er soms hard en gemeen aan toe. Onrecht en (verbaal) geweld, manipulatie, en meer van zulke ellende. Deze blogpost gaat niet over deze situaties op zich, of hoe je bepaalde mensen en situaties kunt vermijden of ermee moet omgaan. De focus in dit artikel ligt op de emotionele pijn die je voelt. Hoe ga je daarmee om?
Gangbare reacties op emotionele pijn
Herken jij jezelf in één of meer van deze dingen die ik deed?
- Ik probeerde de pijnlijke emoties niet zo sterk te voelen. Meditatie, lekkere dingen eten en drinken…
- Ik vond afleiding in mijn werk en andere activiteiten.
- Ik zocht zo snel mogelijk een nieuwe relatie.
- Ik haalde mijn schouders op over pijnlijke emoties. Ze komen en gaan, immers?
- Ik wilde soms juist erg lijden, want soms dacht ik: de scheiding was mijn schuld.
Dit zijn een paar van de gangbare reacties op emotionele pijn. We ontkennen of vermijden de pijn, of we geven iemand de schuld (een ander of onszelf). Op die manier dringt de pijn minder diep door.
Pijn is een belangrijk signaal
Emotionele pijn is een signaal van mijn geest: er is iets niet in de haak, Ton! Zo ontdekte ik wat echt belangrijk voor mij was. Bijvoorbeeld:
- Pijn liet me zien wat ik precies miste. Namelijk: iemand die heel vertrouwd is, waar je dagelijks contact mee hebt.
- Pijn toonde mij ook mijn grootste kwetsbaarheid. Namelijk mijn angst voor eenzaamheid.
- Pijn bleek een teken van vitaliteit. Ik wist hoe graag ik verder wilde.
- Pijn waarschuwde mij: laat dit niet nog eens gebeuren! De vraag was: maar hoe, want het gevaar verlaten te worden hoort toch bij een relatie? (Dit werd mijn grote zoektocht…)
Persoonlijk ervoer ik dus vooral verdriet en angst. Andere mensen voelen veel boosheid, leegte, of verdoving. Die had ik ook wel, en dan merkte ik dat ‘daaronder’ toch gewoon verdriet schuilging. Als je ooit zoiets hebt meegemaakt, weet je wel wat een emotionele achtbaan het is!
Pijn werd voor mij gevolg én oorzaak. Het gevolg van iets wat was gebeurd (de ‘verstoting’ als geliefde). Maar ook de oorzaak van verandering: de motivatie om anders in relaties komen te staan. Ik wilde vrij worden van de angst mij te verliezen en opgesloten te worden - en vrij van de angst verlaten te worden. Deze twee angsten heb je misschien al eens eerder gelezen: de ene heet bindingsangst, de andere verlatingsangst. Ik las erover en dacht: ik wil vrij zijn van allebei!
Ik wilde uit die achtbaan stappen!
Net als bij een echte achtbaan moet je er niet uitstappen als hij op volle snelheid is. Dit is ook bekend uit de theorie rond rouwverwerking. In de eerste fase is er gewoon die rauwe emotie. Ik was compleet uit balans. De emotionele centra in mijn hele systeem maakten overuren. Wat ik nodig had, was troost: ‘twee zachte armen om mij heen!’
Dat is niet zomaar een regel uit een liedje, maar het blijkt echt te werken. Want ons zenuwstelsel laat zich weer een beetje regelen en balanceren doordat we worden aangeraakt. Nu je partner geen armen meer om je heen slaat, kun je het ook zelf doen. Er is een machtig mooie praktijk, die heet havening. Ik heb een filmpje gemaakt, daar doe ik het voor:
Het vervolg
Jouw omstandigheden en persoonlijke geschiedenis zijn natuurlijk weer anders. Voor veel mensen worden de rauwe pijnlijke emoties na verloop van tijd zwakker. Dat is het ‘normale’ verloop.
Maar het kan ook zijn dat je emoties gaan verschuiven. Bijvoorbeeld na het (pure) verdriet voel je een groeiende woede om alles wat er gebeurt of is gebeurd. In de slechtste gevallen krijgen mensen moordneigingen en noem maar op.
Het kan ook de andere kant op verschuiven. Na het pure verdriet, begin je je hoop en vertrouwen in jouw leven te verliezen. Je wordt steeds meer terneergeslagen. Misschien ga je je ook van mensen isoleren, je raakt verbitterd, of je verliest de wens om verder te leven.
Als je dit merkt bij jezelf, is het echt een goed idee om hulp in te schakelen. Laat een psycholoog of coach (zoals ik) jou begeleiden. Hij of zij brengt jou terug bij jouw kwaliteiten, jouw positieve krachten. Tenminste, als ze hun vak verstaan.
Een betere toekomst
Zoals ik het persoonlijk nu beleef, is de relatie die 21 jaar heeft geduurd, een prachtige episode uit mijn leven. Er is een tijd geweest van rouw, uiteraard. Die was vermengd met terugverlangen naar wat geweest was. Vermengd ook met andere liefdeservaringen.
Heel sterke emoties mogen dus heel sterk gevoeld worden. In mijn geval gaf het mij de motivatie om mijzelf te ontwikkelen. Plus - en dat past nu eenmaal bij mij - een heleboel mediteren, proberen, ervaren, en anderen helpen via coaching.
Gisteren vroeg iemand mij rechtstreeks naar bepaalde emotionele herinneringen. “Je hoeft niet te antwoorden hoor,” zei ze erbij, want het was nogal persoonlijk. Plotseling realiseerde ik me hoeveel ik ben veranderd sinds de scheiding - dat is nu zo’n tien jaar. Hoeveel vrijer ik nu ben in de omgang met mijn emoties en emotionele herinneringen. Het is dus ook daarom dat ik een scheiding kan zien als ‘een zegening, vermomd als een vloek’. Is dat niet wonderlijk?
Zes tips om je pijnlijke emoties positief te gebruiken
1. Begrijp dat emoties je iets willen vertellen
Probeer er goed naar te luisteren. Laat ook het lichamelijke gevoel dat erbij hoort, gewoon toe. Geef op die manier zachte, liefdevolle aandacht aan je emoties, zonder oordeel. Het kan heel beangstigend zijn om je heftige emoties te voelen. In zulke gevallen kan het helpen om een professional te vinden die een veilige omgeving creëert waar alles er mag zijn.
2. Laat de emoties toe - ook als het super-pijnlijk is
Vermijden, negeren, of jezelf ‘verdoven’ maakt inderdaad dat je minder pijn ervaart. Maar dat verandert niet echt iets aan je leven, en de emoties blijven terugkomen. Misschien op een andere manier, maar niet minder pijnlijk. Voorbeeld: je raakt verslaafd aan slaappillen - de slapeloosheid vanwege alle emoties is nu vervangen door een afhankelijkheid van slaappillen en een verstoord lichamelijk evenwicht. Je voelt je misschien minder mens, je verliest je zelfvertrouwen - het kan van kwaad tot erger gaan.
3. Schrijf over je emoties
Dit is een goede tijd voor een dagboek. Zo creëer je een beetje ‘afstand’, terwijl het heel privé blijft.
4. Ga niet in gesprek met mensen die je dieper de put in praten
Het kan wel ‘lekker’ zijn eerst: klagen hoe erg het allemaal is, dat je ex een gruwelijk lot verdient, enzovoort. ‘Gedeelde smart is halve smart,’ en wat mensen dan noemen ‘emotionele bijstand’. Maar echt, het brengt je geen stap verder - eerder het tegendeel.
5. Ga ook niet in gesprek met mensen die proberen je ‘uit’ je emoties te praten
‘Joh, wees blij dat je van hem/haar af bent’, en dat soort teksten. Kortom: praat niet te veel over je emoties, maar doe er je eigen werk mee. De beste gesprekken heb je met mensen die luisteren, vragen stellen, en jou in alle emotionele kalmte of onrust je eigen innerlijk werk laten doen.
6. Beoefen zelfliefde
Zeg gerust tegen jezelf dat wat er gebeurd is heel verdrietig en pijnlijk is (geweest). Weet dat het logisch en vooral OKÉ is om daar zoveel bij te voelen. Zelfcompassie is heel belangrijk bij verdrietverwerking.
Het verwerken van heftige emoties duurt zo lang als het duurt. Er is hier geen ‘goed’ of ‘fout’, zolang je niet steeds dieper in de ellende wegzakt.
Het kan ook gebeuren dat dingen opeens even niet meer lukken. Je verbruikt veel energie en emotionele ruimte voor het verwerken van emoties. Er is geen reden om je daar slecht of schuldig om te voelen. Het gaat bijvoorbeeld minder met je werk, met sporten of met sociale contacten onderhouden. In mijn geval gaf ik de twee koren op waarin ik zong. Het hielp voor hen dat ik erbij vertelde dat ik op dat moment te veel emoties te verwerken had. Daar hadden ze begrip voor.
Bonustip: Begrijp dat jouw emoties kunnen veranderen
Je emoties zijn jouw reactie op iets wat er gebeurt in je leven. Onthoud dat die emotionele reactie ook anders kan worden, als je langzaam maar zeker anders in het leven gaat staan. Bijvoorbeeld met minder bindingsangst en/of verlatingsangst. Of met meer ruimte om te spelen, en minder behoefte om alles wat er gebeurt te beheersen. Of … ik kan nog een tijdje doorgaan. Belangrijk was voor mij om te begrijpen dat ik heel veel vrijheid kon vinden in mijn leven. Een vrijheid die ook betekent: de verantwoordelijkheid om er wijs mee om te gaan. Dat betekent dat mijn leven ook zinvoller is geworden, juist als gevolg van de scheiding en alle emoties.
Wil je iets vragen?
Mail mij via ton@verderinliefde.nl en je krijgt snel antwoord. Ik luister en begeleid vanuit betrokkenheid.
Ton Bil
Coach lastige emoties
Copyleft
Illustratie 1: ‘Emotions’ door Juanjo Ferres, onder licentie CC BY-NC-ND 2.0 Deed
Illustratie 2: ‘Ginger RastaCat’ door Naz Amir, onder licentie CC BY-NC 2.0 Deed
Illustratie 3: ‘Angry donkey’ door Finn Pröpper, onder licentie CC BY-NC-ND 2.0 Deed
Illustratie 4: ‘Emotional attachment’ door Alex Beattie onder licentie CC BY 2.0 Deed
Mevrouw Sara
op 04 Jul 2024